Nghề Content: Năng lực không đo bằng số năm kinh nghiệm

ContentAdmin

31/12/2021

Một bạn làm content 3 năm chưa chắc đã làm tốt hơn bạn Intern vừa qua 3 tháng. Đây là sự thật mà mình đã quan sát và đúc kết được trong quá trình tuyển dụng và đào tạo, với cùng một tính chất công việc để có cơ sở so sánh. Trong các đợt phỏng vấn, mình thường lấy các đề test của vị trí Content Executive đưa cho các bạn apply Content Intern thử sức để phát hiện ra nhiều tài năng còn tiềm ẩn.

Nang luc khong do bang so nam kinh nghiem

Và kết quả là, rất nhiều bạn newbie làm bài tốt vượt trội từ cách trình bày, tư duy logic cho đến idea sáng tạo. Và ngược lại, có những bạn 1,2 năm kinh nghiệm nhưng những gì bạn viết ra lại hời hợt, thiếu sót vô cùng, hay không trả lời được những câu hỏi đơn giản.

Một ví dụ khác, team mình cũng từng có một bạn A với 3 năm kinh nghiệm vào thử việc. Trong team cũng có một bạn B là Junior Content 3 tháng kinh nghiệm do mình đào tạo từ Intern lên, vừa pass probation để trở thành nhân viên chính thức. Với cùng một dự án và tính chất công việc, mình thử giao cho 2 bạn cùng làm như nhau, nhưng kết quả nhiều lần cho thấy ngoại trừ văn phong và ngôn từ có phong phú hơn một chút thì bạn A kém hơn hẳn B từ tư duy đến hiệu suất công việc. Kết quả là bạn A không vượt qua được vòng thử việc.

Sự khác biệt đó là do bạn B có sẵn Tư duy + Thái độ tốt + Kiến thức (do mình trực tiếp huấn luyện). Cái mà bạn B thiếu đó là thời gian để trải nghiệm thêm để có độ chín. Với những bạn trẻ có tố chất như B, chỉ cần gặp đúng môi trường và được đào tạo đúng cách sẽ phát triển rất nhanh, tiết kiệm hơn 2-3 năm so với các bạn đồng trang lứa khác.

Vì vậy, đối với mình con số năm kinh nghiệm chỉ mang tính chất tương đối để tham khảo. Vòng CV có thể cho thấy các gạch đầu dòng số năm bạn làm ở đâu, độ tuổi, các đầu mục công việc chính mà bất cứ bạn Content nào cũng từng trải qua. Vòng phỏng vấn có thể show thêm một chút nữa về kỹ năng ứng biến, trao đổi chuyên môn. Còn năng lực đó sẽ thể hiện rõ nét hơn trong quá trình làm việc.

Vậy năng lực của một bạn nhân viên content được đánh giá qua các yếu tố nào?

Tố chất, năng khiếu, khả năng bẩm sinh. Ví dụ bạn học giỏi văn từ thời đi học thì sẽ có lợi thế về mặt ngôn từ và diễn đạt ổn hơn.
Nếu không có lợi thế ở trên, người viết vẫn có thể tiến bộ và nâng cao năng lực của mình nhờ rèn luyện đủ nhiều, viết đủ lâu.
Vốn sống, trải nghiệm. Phần này thiên về đời sống tinh thần, như là bạn có đọc sách nhiều không, có đi đâu đi đó để mở mang đầu óc, có chơi một môn thể thao hay thú vui riêng nào đó không? Vì chúng ta đâu chỉ có công việc, đặc thù nghề content cần rất nhiều cảm xúc, hiểu biết xã hội để nội dung chúng ta làm ra phong phú hơn, chạm được insight khách hàng.
Va chạm nhiều mảng miếng trong nghề: người làm content giỏi cũng không phải chỉ chăm chăm biết viết đúng một thể loại hay một lĩnh vực. Nếu bạn đi làm inhouse, sẽ làm đủ thứ từ facebook, website, landing page, bài viết PR, kịch bản clip quảng cáo, email marketing, tờ rơi, bài phát biểu… Hãy cố gắng tìm hiểu và trải nghiệm các dạng nội dung khác nhau, cho nhiều nền tảng và ngành hàng (nếu bạn làm agency) để khi gặp đề bài nào cũng có thể tư duy và giải quyết tốt theo đúng format của thể loại đó.
Sự đa năng: người làm content giỏi cũng không chỉ biết viết mà còn cần thẩm định được thiết kế, có tư duy về hình ảnh để làm việc với designer, brief sao cho đúng hay bật lên được idea của bài. Thậm chí bây giờ các bạn content trẻ đều thành thạo canva, phần mềm thiết kế, dựng phim để có thể tự xử lý các hình ảnh của mình hoặc cấp cứu khi designer kẹt cứng. Hiểu biết các kỹ năng bổ trợ khác sẽ giúp bạn chủ động được công việc và nâng cao level của mình. Nếu bạn làm freelancer thì job đó sẽ nhiều tiền hơn chẳng hạn, khi vừa làm content và làm hình. Ngoài ra, bạn cũng cần biết chút đỉnh về phân tích số liệu trả về từ các bài content để tối ưu bài viết của mình cho các bài tiếp theo, hoặc chọn hướng tiếp cận tốt hơn.
Mức độ am hiểu và cập nhật chuyên môn trong nghề. Ở đây mình lấy ví dụ câu hỏi nhỏ trong vòng phỏng vấn mình dành cho các bạn: Xu hướng content hiện nay là gì? Em biết những kênh Social Media nào? Em hiểu gì về nền tảng Tik Tok? Em biết những công thức viết content cơ bản nào? Đa số các bạn trả lời chung chung và thông tin dừng lại ở 1-2 câu. Nghĩa là biết chút đỉnh, có nghe qua nhưng không tìm hiểu sâu. Thực tế, các câu hỏi đó đều nằm trong chuyên môn nghề nghiệp của mình. Mỗi ngày chúng ta đều đọc rất nhiều thứ trên các group về những kiến thức này, nhưng liệu bạn đã hệ thống hóa hay thực sự ghi nhớ chúng chưa? Hay chúng ta chỉ đọc lướt cho biết, tiện tay lưu tài liệu về để đó...
Khả năng sử dụng công nghệ, công cụ để tối ưu thời gian, nâng cao hiệu suất công việc: Thời đại công nghệ, hãy cố gắng tìm hiểu và sử dụng chúng để tiết kiệm thời gian. Làm nhanh hơn, hiệu quả hơn rõ ràng là một năng lực đúng không? Hãy thử tìm hiểu các phím tắt, công cụ research, công cụ biên tập chỉnh sửa hình ảnh, công cụ tách nền nhanh, kiểm tra chính tả, quản lý các trang mạng xã hội, đăng bài tự động, quản lý tác vụ và deadline, lưu trữ dữ liệu...
Thái độ và định hướng rõ ràng với công việc: Phần này rất liên quan bởi lẽ nếu bạn sớm xác định con đường của mình và dành sự tập trung cho nó thì bạn sẽ biết nên học gì, nên làm content cho ngành nào để phát huy thế mạnh của mình, đâu là điểm yếu cần hoàn thiện, khả năng học hỏi và chủ động trong công việc để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cấp trên và đồng nghiệp đánh giá cao, tín nhiệm…
Tư duy chiến lược, tầm nhìn xa trông rộng: Cho cả chuyên môn và nghề nghiệp của mình. Nghĩa là bạn biết giai đoạn này bạn cần tập trung để phát triển kỹ năng nào. Trong chuyên môn content giờ mình biết viết rồi, viết tương đối khá thì mình phải nghĩ cách là làm sao để lên được kế hoạch. Làm Content Direction là làm gì? Trước kia sếp giao bài nào mình làm bài đó thì bây giờ mình phải học tập rèn luyện làm sao để tự lên kế hoạch nội dung cho tuần, tháng. Rồi giả sử sắp tới có chiến dịch marketing lớn sếp kêu mình lên thông điệp thì làm thế nào? Xa hơn nữa là lên được chiến lược nội dung cho 3-6-12 tháng chẳng hạn. Rồi nếu mình làm leader thì cần học thêm khả năng quản lý team giao việc ra sao? Nói chung tất cả đều cần phải học thì mới làm được, cũng như chỉ cần có cơ hội được giao hãy thử sức với nó để nới rộng khả năng của mình ra, làm cái mình chưa từng làm để tích lũy kinh nghiệm.

Nói tóm lại, số năm kinh nghiệm là một con số tương đối, hãy cố gắng tích lũy nhiều trải nghiệm trong nghề. Nếu chẳng may bạn nhận ra mình đang tụt hậu, 3 năm kinh nghiệm của mình so ra cũng không bằng các em 3 tháng thì hãy nghiêm túc nhìn nhận lại và cố gắng nhiều hơn. Ví dụ như trau dồi thêm kiến thức chuyên môn, nhận thêm nhiệm vụ mới, làm thêm một số công việc, học thêm cái gì đó...hoặc đổi môi trường để được va vấp nhiều hơn.